“We kunnen nu dingen onderzoeken die voorheen onmogelijk leken” – Laurens Vreekamp
Laurens Vreekamp is gespecialiseerd in artificial intelligence en machine learning. Hij was acht jaar lang werkzaam als docent aan de Hogeschool Utrecht, werkte voor bekende Nederlandse mediabedrijven en omroepen en deed onderzoek voor Google bij hun News Lab.
In 2020 richtte Laurens zijn eigen academie op: Future Journalism Today. Met verschillende workshops en cursussen stoomt Laurens “verhalenvertellers, content creators en nieuwsmakers” klaar voor de toekomst.
Waar haal je de meeste voldoening uit in je werk?
“De meeste voldoening haal ik uit het samenwerken met mensen tijdens de workshops. Om gezamenlijk een probleem te ontleden en aan de oplossing te bouwen. Er komen steeds nieuwe technologieën uit die je als maker kunt toepassen; wij zoeken uit wat deze voor die maker kunnen betekenen.”
Je hebt je eigen academie opgericht. Naar welke cursus is de meeste vraag?
“Op dit moment is dat ‘AI op de Studio – machine learning voor mediamakers’. Naast creatieve makers komen er ook veel jonge journalisten op af. Ze volgen de cursus om te kijken wat ze met artificial intelligence en machine learning kunnen bewerkstelligen in hun vakgebied. De cursus gaat in op wat AI is en vooral op wat je ermee kunt doen.”
Hoe kunnen AI en machine learning het werk van journalisten bevorderen?
“We kunnen nu dingen onderzoeken die voorheen onmogelijk leken. Coen van de Ven (journalist bij De Groene Amsterdammer, red.) heeft bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar online haat jegens vrouwelijke politici. Hoeveel berichten met haatdragende boodschappen staan er op Twitter? En zijn die dan gericht op gender, op lichaam of etniciteit? Voorheen kon je moeilijk een miljoen tweets handmatig labelen – dat kost veel teveel tijd – maar met behulp van AI was dit onderzoek wel mogelijk. Daarnaast kun je met AI en machine learning een efficiencyslag slaan. Zo helpt het bij saaie, repetitieve klusjes zoals het transcriberen van interviews. Of stel dat je een gast ontvangt in een radio-uitzending of podcast, dan kun je via A. uitzoeken wat er allemaal is gepubliceerd over deze persoon en vervolgens automatisch patronen, overeenkomsten en personen vinden in al die items. Verder kun je meerdere bestaande teksten filteren op bepaalde onderwerpen die veel terugkomen, waardoor het makkelijker wordt om verbanden te leggen tussen verschillende documenten.”
Wat gaan wij als consument merken van deze ontwikkelingen?
“Wanneer journalisten meer kennis opdoen omtrent AI en machine learning en hierdoor betere vragen kunnen stellen aan de bouwers van deze systemen, worden lezers beter geïnformeerd. En door zelf slim om te gaan met nieuwe technologie krijgen journalisten misschien wel meer tijd om beter onderzoek te doen en meer artikelen te schrijven.”
Zijn er publieke misvattingen over machine learning die je hierbij zou willen rechtzetten?
“De allergrootste misvatting is dat ‘de machines’ alles doen. Het zijn natuurlijk mensen die het doel bepalen en de parameters instellen en daar kunnen fouten worden gemaakt. Er was een publieke omroep die een algoritme had geoptimaliseerd om het uitkijken van video’s te bevorderen. Het doel was dus dat de video’s zoveel mogelijk helemaal bekeken werden. Het systeem haalde uit haar (analytische) data dat korte video’s het meest werden uitgekeken. Dit had als resultaat dat er uiteindelijk alleen nog maar korte video’s werden aanbevolen. Dat was niet de bedoeling want juist alle video’s moesten worden uitgekeken.”
Hoe zie jij de toekomst van journalistiek?
“Dat is een hele grote vraag. Want waarom bestaat journalistiek ook alweer? Er is een grote groep mensen die zegt dat journalistiek bestaat om de macht te controleren. Maar het bestaat ook om mensen te helpen bij het nemen van beslissingen die ‘belangrijk’ zijn. Bijvoorbeeld bij het kopen van nieuwe schoenen, een magnetron of een huis. Journalistiek informeert je over op wie je moet stemmen of over zaken als de toeslagenaffaire. Wat ik belangrijk vind voor de toekomst is dat er binnen de journalistiek een visie wordt ontwikkeld door redacties en makers die inspeelt op de vraag: voor wie werken we nu eigenlijk? Er zijn verschillende verdienmodellen en belanghebbenden en niet iedereen is zich daar altijd van bewust.”
Tot slot, wat is voor jou de definitie van succes?
“Wanneer ik tijdens een workshop of cursus alle mensen voldoende heb kunnen helpen zodat zij zelf aan de slag kunnen én ik daardoor vervolgens weer eens word teruggevraagd. Dat zie ik als succes.”
Website: futurejournalismtoday.com
